Individuele ondersteuning

Maatwerkvoorziening
Met de 'beweging naar de voorkant' investeren wij fors in de sociale basis (programma 2).  Dit leidt tot een toename van welzijn van Edenaren. Een hoger welzijn leidt op zijn beurt naar verwachting weer tot een afnemend beroep op maatwerk. Hierbij geldt dat de kosten voor de baat uit gaan. Lagere lasten in programma 3 zijn zodoende vanaf 2025 zichtbaar.

De beweging naar de voorkant draagt bij aan een hoger welzijn. Tegelijkertijd ontstaat er meer (financiële) ruimte om kostenstijging als gevolg van autonome ontwikkelingen zoals bevolkingsgroei en vergrijzing op te vangen. Dit is ook nodig omdat zorgaanbieders en partijen op het gebied van werk en participatie kampen met personeelstekorten. De uitvoering door onze opdrachtnemers staat daarmee onder druk. De beweging naar de voorkant verlaagd deze druk.

Wmo: De komende jaren staan in het teken van de vergrijzing van onze inwoners. Passende ondersteuning bieden voor mensen die langer thuis wonen wordt nog belangrijker, zeker nu landelijk is aangegeven dat er geen extra verpleeghuizen komen. In de beweging 'Naar de voorkant' kijken we naar de mogelijkheden om beter aan te sluiten met onze dienstverlening, bijvoorbeeld door het opzetten van een bovenregionaal logeerhuis zodat mantelzorgers vrijaf hebben van hun zorgtaken.

We versterken de beweging van opvang naar zelfstandig wonen. We investeren in een gevarieerd aanbod aan wooninitiatieven en we onderzoeken mogelijkheden om opvang te voorkomen. Per 2024 wordt Beschermd Wonen gedecentraliseerd. In 2023 treffen we de voorbereidingen in regionaal verband. Wanneer inwoners langer thuis wonen, dan wel eerder weer zelfstandig wonen, zal het beroep op de ambulante Wmo toenemen. Het gevolg hiervan is een stijging van alle Wmo-uitgaven. Zowel huishoudelijke hulp, begeleiding, dagbesteding als hulpmiddelen.

Jeugdhulp: Ook in 2023 verwachten we nog effecten van de coronapandemie op de vraag naar jeugdhulp. Gemeenten hebben in 2022 € 1,3 miljard extra voor jeugdzorg ontvangen. De Hervormingsagenda 2022-2028 moet leiden tot een besparing van € 1 miljard. Deze agenda zal behoorlijke invloed hebben op beleid. Vooral afspraken over de reikwijdte van de Jeugdwet en regionalisering hebben in 2023 consequenties. Ook bevat het regeerakkoord een extra bezuiniging van € 500 miljoen. Vanaf 2023 zal dit effect hebben op het jeugdhulpstelsel. Het ‘Wetsvoorstel verbetering beschikbaarheid zorg voor jeugdigen’ verplicht gemeenten een regionale entiteit op te richten voor de inkoop van specialistische zorg. In 2023 is er een gemeenschappelijke regeling voor de inkoop, monitoring en bedrijfsvoering van specialistische jeugdhulp.

Frictiekosten: Als gevolg van de transformatie krimpt de sector.  Deze gewenste ontwikkeling leidt tot frictiekosten. Om zorgcontinuïteit te garanderen, trekken Rijk en gemeenten gezamenlijk op. Vanuit het Rijk worden specifieke uitkeringen verstrekt aan coördinerende gemeenten. Naar verwachting is dit niet voldoende en zullen we als gemeente in het kader van zorgcontiguïteit een deel van de frictiekosten voor onze rekening moeten nemen. Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming: In 10 regio’s in Nederland, waaronder in regio FoodValley wordenbouwstenen van het toekomstscenario beproefd in zogenaamde proeftuinen. De proeftuin in FoodValley heeft tot positieve resultaten geleid. Naar verwachting zal in de loop van 2023 duidelijk worden hoe op Rijksniveau de opbrengsten van de 10 proeftuinen worden vertaald in wet- en regelgeving.

Werk en participatie
De arbeidsmarkt blijft voorlopig krap, met als belangrijkste oorzaken de vergrijzing en effecten van de coronacrisis. Bedrijven in vrijwel alle sectoren kampen hierdoor met personeelstekorten. We gaan daarom onze inwoners die willen en kunnen werken maar dit nog niet doen (onbenut arbeidspotentieel), zoveel mogelijk naar duurzaam werk leiden. De inwoners die (nog) niet kunnen werken, ondersteunen we om zoveel mogelijk te participeren. Dit vertaalt zich in afspraken die we met Werkkracht BV maken over toeleiding naar werk en participatie en het bevorderen van doorstroom van dagbesteding naar werk. De rijksoverheid heeft nieuw beleid en interventies in voorbereiding die kunnen helpen om de ambities van het college te realiseren. Ze sluiten aan op onze ambitie zoveel mogelijk inwoners bestaanszekerheid te bieden en mee te laten doen. Minister van Gennip deelde begin juli haar plannen met de Tweede Kamer om tot een toekomstbestendige arbeidsmarkt te komen. Hiermee geeft zij gevolg aan (o.a.) het rapport van de commissie Borstlap uit 2019. De ambities zijn onder meer het stimuleren van duurzame arbeidsrelaties en het creëren van een gelijk speelveld tussen werknemers en zelfstandigen. Tot slot heeft minister Schouten het beleidsplan Participatiewet in Balans gepresenteerd. Zij wil onder meer de belemmeringen aanpakken voor mensen om vanuit de bijstand aan het werk te gaan. Denk aan onzekerheid over de financiële gevolgen en van terugval naar de bijstand. 

Inkomensvoorziening
De kostendelersnorm wijzigt naar verwachting per 1 januari 2023. Bij het ingaan van de wijziging tellen personen jonger dan 27 jaar niet meer mee als kostendeler bij de bijstand van een ander. Door deze wijziging wordt degene bij wie de jongere inwoont niet meer gekort op de bijstandsuitkering. Daarnaast zijn in het beleidsplan Participatiewet in Balans voornemens gepresenteerd waarvoor vanaf het najaar van 2022 wetstrajecten worden gestart. De leidende beginselen zijn vertrouwen, menselijke maat en vereenvoudiging. Naar verwachting zal de uitwerking hiervan haar beslag krijgen in wetgeving voor na 2023. In 2023 wordt ook vanuit het rijk aandacht besteed aan het verminderen van armoede in Nederland. Dit sluit goed aan bij het bestuursakkoord 2022-2026: in de Gemeente Ede richten we ons op het in stand houden van het ruimhartige aanvullend inkomensbeleid en dat de basisvoorwaarden voor bestaanszekerheid van gezinnen op orden zijn. We verscherpen onze aandacht naar die kinderen die in armoede opgroeien. Het niet gebruik van de armoederegelingen pakken we voortvarend op. We gaan ons beleid meer richten op voorlichting. Inwoners die minder digitaal zijn, ondersteunen we bij het invullen van het aanvraagformulier of wijzen we tijdens gesprekken met de uitvoering op de regelingen. Vooral de kindregelingen zijn van groot belang. Begin 2023 evalueren we onze armoederegelingen op bereik en effectiviteit.

Noodvoorziening Bestaanszekerheid en Energiearmoede
De extreme stijging van energieprijzen en de hoge inflatie zetten het besteedbaar inkomen van onze inwoners steeds meer onder druk. Dit geldt inmiddels niet alleen voor minima maar ook voor mensen met een middeninkomen. We weten niet hoe dit zich de komende periode zal ontwikkelen maar we houden rekening met acute problemen voor die hun energierekening niet meer kunnen betalen. We willen voorkomen dat bestaanszekerheid voor gezinnen in het gedrang komt, huishoudens afgesloten worden van gas en licht of mensen op straat komen te staan. Het kabinet presenteerde op Prinsjesdag een pakket van € 15 miljard om de koopkracht (gedeeltelijk) te repareren. Dit gaat echter pas in per 1 januari 2023. Gezien de urgentie ontwikkelen we een gerichte aanpak om, aanvullend op bestaande voorzieningen, onze inwoners te ondersteunen die in de knel komen door de hoge energierekening.

Schulddienstverlening
Door een wetswijziging (in 2021) krijgen gemeenten eerder meldingen vanuit nutsbedrijven en woningcoöperaties van achterstallige betalingen door inwoners. Hierdoor kan eerder ondersteuning vanuit de gemeente aangeboden worden. In 2022 heeft 'Vroegsinalering' in Ede gestalte gekregen. Minister Carola Schouten geeft in het rijksbeleid aan dat schuldproblemen van inwoners en ondernemers zo vroeg mogelijk moeten worden opgespoord. Met de toenemende inflatie en hoge energierekening voor huishoudens is het belang om dergelijke problemen in een vroeg stadium te signaleren alleen maar groter geworden.
Op basis van een uitgevoerde evaluatie verdiepen en intensiveren we de vroegsignalering.
We gaan meer samenwerken met partijen in de sociale basis en het maatschappelijk middenveld die zich richten op ondersteuning bij schulden. De hulp aan ZZP’ers en ondernemers wordt na evaluatie aangepast aan de hulpvraag waar dit nodig blijkt te zijn. We intensiveren de huisbezoeken omdat uit ervaring is gebleken dat die effectief zijn. Met de verdere implementatie van het project Collectief schuldregelen stemmen we van tevoren af met schuldeisers en zetten o.a. saneringskredieten in. Bij onze dienstverlening zijn we alert op de menselijke maat. De inwoner moet vertrouwen hebben in ons als gemeente, om zich bijtijds te melden. De toegang tot de schulddienstverlening vereenvoudigen we o.a. door het gebruik van animatiefilmpjes.