Bijlage 12 - MPG Lite 2022

MPG Lite 2022

Inhoudsopgave

Samenvatting   
1.   Inleiding   
2.   Ontwikkelingen 2022   

2.1   Ontwikkeling van de markt   
2.2   Ontwikkeling beleid en regelgeving   
2.3   Voortgang programma   
2.4   Voortgang financieel   

3.   Financiële resultaten   

3.1   Actualisatie 2022   
3.2   Autonome ontwikkelingen   

4.   Risico's   
5.   Voorziening en resultaat grondbedrijf   

5.1   Voorziening Negatieve Plannen   
5.2   Resultaat 2022   

6.   Bijlagen   

Bijlage 1 - Realisatie kosten en opbrengsten eerste helft 2022   
Bijlage 2 - Actualisatie risico's   
Bijlage 3 - Voorziening Negatieve Plannen   

Samenvatting

Deze MPG lite rapportage geeft de verwachting weer van de grondexploitatieportefeuille en het bijbehorende resultaat ten opzichte van de prognose in het MPG 2022. Het rapporteert over de voortgang van de portefeuille maar is geen actualisatie waarbij alle projecten en parameters worden heroverwogen. Volledige actualisatie vindt plaats op basis van actualisatie van uitgangspunten en projecten bij het MPG 2023. Het doel van het MPG Lite is om inzicht te bieden in de voortgang van de portefeuille en een indicatie van het verwachte resultaat voor 2022.

Ontwikkelingen

Marktontwikkeling
De eerste tekenen van een afkoeling van de woningmarkt zijn zichtbaar. De rente is opgelopen waardoor het duurder is om een woning te financieren. De verwachting is dat de grote prijsstijgingen van woningen die we in de afgelopen jaren hebben gezien voorbij zijn. De vraag naar woningen blijft wel onverminderd groot.
Een andere ontwikkeling is de oplopende inflatie. De kosten voor het bouw- en woonrijpmaken van gronden en het bouwen van woningen of bedrijven zijn substantieel hoger geworden.

Woningbouw:
Voor 2022 is begroot om grond voor 475 woningen te verkopen. De huidige verwachting is dat einde jaar er grond geleverd is voor 450 woningen. Het overgrote deel van de projecten verloopt zoals gepland. De 20 woningen aan de Kraatsweg in Ede lopen vertraging op en zullen naar verwachting in 2023 verkocht en geleverd worden.

Bedrijventerreinen:
Voor 2022 was in het MPG gerekend op de levering van 5,6 hectare bedrijfskavels. De eerste helft van dit jaar is voor 0,3 hectare grond geleverd. In totaal wordt verwacht dat er in 2022 4,7 hectare aan bedrijfsgrond wordt geleverd aangezien de leveringen in de 2e helft van het jaar gepland staan. De kavel op BT A12 Schuttersveld zal in 2023 verkocht worden.

Ontwikkeling Portefeuille
De boekwaarde van de actieve gemeentelijke projecten (woningbouw en bedrijfsterreinen) blijft dalen. Op basis van de geactualiseerde prognose van de kosten en opbrengsten verwachten we dat de boekwaarde van de dan actieve grondexploitaties in 2022 met ca. € 10,7 miljoen gaat dalen naar € 66,8 miljoen.

Resultaat Grondbedrijf 2022
In het MPG 2022 was voor 2022 uitgegaan van een positief resultaat van € 0,85 miljoen. Actueel wordt verwacht dat op basis van de ontwikkelingen in de eerste helft van het jaar, het jaar met een positief resultaat van € 2,8 miljoen af te kunnen sluiten.

Het verwachte hogere resultaat wordt veroorzaakt doordat de grondexploitatie Kernhem vlek B Oost aan het einde van het jaar wordt afgesloten. Kernhem B Oost en West werden afgelopen jaren als één plan in het MPG opgenomen. Door het afsluiten van het Oostelijk deel moet de resterende winst uit het plan versneld in het resultaat worden opgenomen. Dat wil zeggen dat een winst van € 1,6 miljoen genomen moet worden.  Ook zal meer winst genomen moeten worden bij de Kernhem B West en Harskamp - Smachtenburg als gevolg van de goede voortgang in de projecten.

Risico’s
Het totaal van de risico’s (kans maal effect) in het MPG 2022 bedraagt € 12,6 miljoen. Dit betreft het saldo tussen de geïdentificeerde risico’s (€ 20 miljoen) en kansen (€ 7,4 miljoen). In bijlage 2 is een actualisatie gegeven van de risico's per 1 juli 2022. Daaruit blijkt dat de gewogen risico's afnemen met € 83.000 tot € 19,9 miljoen en de gewogen kansen stijgen met € 0,55 miljoen naar € 7,9 miljoen.

Resumé
2022 verloopt naar verwachting aardig conform begroting en het resultaat zal door versnelde winstneming zelfs hoger dan begroot uitvallen. Bij deze cijfers moet worden opgemerkt worden dat er veel onzekerheden zijn over het verloop van de economie. Consumenten worden geconfronteerd met hogere prijzen. Het lijkt onvermijdelijk dat de woningmarkt hier last van gaat krijgen. Dit gecombineerd met de blijvende grote vraag naar woningen maakt de opgave voor de komende jaren zeer complex.

1. Inleiding

De gemeente heeft een groot aantal ruimtelijke projecten in voorbereiding en uitvoering. Dit vraagt om effectieve sturing en beheersing, zowel door de (project)organisatie als door het gemeentebestuur. Actueel en betrouwbaar inzicht in de voortgang van projecten, in de financiële consequenties en in de risico’s is daarvoor een onmisbare basis.

MPG
In mei van dit jaar heeft de gemeenteraad het Meerjarenperspectief Grondexploitaties (MPG) 2022 vastgesteld. Het MPG geeft een financiële analyse, een inschatting van de risico’s en een doorkijk vanuit het verleden naar de toekomst van de bij het grondbedrijf in beheer zijnde projecten (grondexploitaties). Peildatum voor de berekeningen hiervan is 1 januari 2022.

De volgende volledige actualisatie van de grondexploitaties vindt plaats bij het afsluiten van het huidige boekjaar, bij de jaarrekening 2022. De resultaten worden dan weer verwerkt in het MPG 2023 en de bijbehorende risicoanalyse.

MPG-lite
Projecten zijn echter continu in beweging. Daarom is met de gemeenteraad afgesproken om tussentijds te rapporteren over significante ontwikkelingen binnen de grondexploitaties. Zodoende wordt jaarlijks bij de  programmabegroting het zogenoemde 'MPG lite' aangeboden.

Het MPG lite 2022 heeft een meer globaal karakter en geeft slechts wijzigingen weer die zich het afgelopen halfjaar ten opzichte van het vastgestelde MPG hebben voorgedaan (=feitelijke wijzigingen) en geeft daarmee een voorlopige resultaatsverwachting voor 2022 weer.

2. Ontwikkelingen 2022

In dit hoofdstuk worden algemene trends en ontwikkelingen die van invloed zijn op de totale portefeuille van het grondbedrijf toegelicht. Ook worden de ontwikkelingen besproken die van invloed kunnen zijn op specifieke grondexploitaties.

2.1 Ontwikkeling van de markt

Woningmarkt
Op de woningmarkt zijn de prijzen in het afgelopen half jaar wederom blijven stijgen met grote cijfers. Wel zien we het aantal transacties in de markt dalen.

Wat zorgen baart is de grote stijging van de inflatie. De inflatie is gestegen van 2% in mei 2021 naar 8,1% in mei 2022 (Bron: ABN Amro). De kosten voor het bouw- en woonrijpmaken en de bouwkosten voor gebouwen stijgen in een zeer hoog tempo.

Onderstaand staatje laat zien dat de bouwkosten in april 2022 11,1% hoger waren dan een jaar eerder. De materialen zelfs 18,9%. Omdat de loonkosten minder hard zijn gestegen komt de gemiddelde stijging uit op 11,1%.

Bron: Actualisatie Parameters 2022 Metafoor juli 2022

Naast de inflatie is ook de (hypotheek)rente sterk gestegen. Stijging van de rente heeft voor kopers direct invloed op de maandelijkse woonlasten. Het bedrag dat potentiële kopers kunnen besteden voor de aankoop van een woning daalt hiermee. Een logisch gevolg zou zijn dat de woningprijzen dalen. Tot nu toe is dat nog niet gebeurd.
Bedrijfsterreinen
De vraag naar bedrijventerreinen is volgens de NVM onverminderd groot. Het aanbod van bedrijfsterreinen in de provincie loopt af terwijl de vraag groot blijft.

Kantoren
De signalen over de landelijke kantorenmarkt na corona zijn wisselend. Opname van kantoren in de markt van Ede is bescheiden. In 2020 waren vrijwel geen transacties en in 2021 is 3.500 m2 door de markt opgenomen.

2.2 Ontwikkeling beleid en regelgeving

Ontwikkelingen rijksbeleid
De krapte op de woningmarkt heeft er toegeleid dat er een urgentie bij het Rijk is ontstaan voor extra woningen. De minister voor Volkshuisvesting heeft ambitieuze plannen voor de bouw van woningen. Ook de gemeente Ede en de regio zal bijdragen om de krapte op de woningmarkt tegen te gaan door de bouw van nieuwe woningen. Het Rijk heeft middelen beschikbaar om de woningbouw te versnellen. Ede zal aanspraak doen op deze middelen.  
In 2021 heeft Ede reeds 3,5 miljoen ontvangen voor de woningbouwversnelling rond WFC en de Kazernes. De voorwaarden zijn strikt wat betreft woningbouw aantallen en betaalbaarheid van de woningen. De stijging van de woningbouwprijzen maken het lastig om aan de strikte voorwaarden te blijven voldoen. Sterke sturing is noodzakelijk.

Gemeentelijk beleid
In het eerste half jaar zijn zowel de nota Maatschappelijk Ondernemend Grondbeleid als de Omgevingsvisie 2040 vastgesteld. De kaders voor de opgave zijn hiermee vastgesteld. Nu is het tijd om de nieuwe projecten op te starten. Wat van belang is om te realiseren is dat de voorbereiding van projecten vaak meerdere jaren duurt. Het proces van grondaankoop, planvorming, participatie en ruimtelijke ordeningstrajecten neemt vele jaren in beslag. De kans is reëel dat voordat de productie van woningbouw gaat versnellen we eerst een aantal jaar zullen kennen dat er minder wordt geproduceerd. De reden daarvoor is dat enkele grote projecten gaan aflopen en de nieuwe projecten nog in de opstart fase zitten.

Nieuwe plannen in de Portefeuille van het Grondbedrijf
Er is planvorming in voorbereiding voor de volgende gronden van het grondbedrijf:

• Jan Voermanstraat/Poggenbeekstraat, de herontwikkeling van een voormalig schoollocatie, grondexploitatie wordt met het MPG 2023 geopend.
• Oranjelaan, de herontwikkeling van een voormalig schoollocatie. Voorbereidingen zijn gestart.
• Kernhem Noord, planvorming is gestart.
• Noordplein, visievorming is opgestart
• Gezocht wordt naar nieuwe locaties die voortvloeien uit de omgevingsvisie om de opgaven voor onder andere wonen en werken te laten landen.

2.3 Voortgang programma

Woningbouwlocaties gemeente
De gemeente streeft naar een productie van circa 750 nieuwbouwwoningen per jaar. De gemeente zelf zorgt voor ruim de helft van de bouwgrond voor deze woningbouw. De andere woningen worden door marktinitiatieven gerealiseerd. De productie is de laatste jaren aanzienlijk geweest doordat enkele omvangrijke locaties gelijktijdig in de fase zitten dat woningen gebouwd kunnen worden. Voor 2022 is de verkoop van 475 bouwrijpe kavels gepland op onder meer; de Elias Beeckman kazerne, het WFC terrein en op Kernhem B West.

De woningbouwprojecten van de gemeente Ede lopen over het algemeen goed door. In onderstaande tabel is de voortgang weergegeven uitgedrukt in woningbouw aantallen.

In het MPG 2022 is uitgegaan van de grondlevering en grondopbrengst voor 475 woningen. Op basis van de actuele informatie wordt binnen de gemeentelijke projecten nu een productie van ongeveer 450 kavels voor  woningen verwacht,  waarvan reeds 149 geleverd zijn in de eerste helft van 2022. In de 2e helft van 2022 worden nog circa 300 kavels geleverd.
Het merendeels van de geplande uitgiften ligt op schema. Voor de Kraatsweg in Ede en de vrije kavels op de Simon Stevin Kazerne worden de grondleveringen in 2023 voorzien in plaats van in 2022.
Een grote levering staat einde jaar gepland op Elias Beeckman kazerne, er is een kans dat deze net over de jaarwisseling heen schiet. Voorlopig wordt uitgegaan van grondlevering in 2022.

Bedrijfsterreinenlocaties gemeente
In het MPG 2022 is uitgegaan van verkoop en levering van 5,6 hectare bedrijfsterreinen in 2022. In het eerste half jaar is 0,3 hectare bedrijfsgrond verkocht en geleverd. Voor de tweede helft van dit jaar wordt verwacht dat ca. 4,4 hectare nog wordt geleverd. De congestie op het stroomnetwerk kan de leveringen op BTA-12 De Klomp van 3,9 hectare nog beïnvloeden.  

WFC
Op het WFC is begroot, naast de verkoop van grond voor 73 woningen, de verkoop van grond voor de experience, het ketelhuis en grond voor kantoren in het FID. Zoals het medio 2022 naar uit ziet zal de grond voor de experience en het ketelhuis in 2023 geleverd worden. In bouwveld K zijn 3 woningen toegevoegd waardoor het aantal te leveren kavels in 2022 op 76 gaat uitkomen.

2.4 Voortgang financieel

Besteding kredieten
Bij de vaststelling van het MPG 2022 zijn voor de uitvoering van de plannen in 2022 middelen beschikbaar gesteld. Halverwege dit jaar kan geconstateerd worden dat zowel de besteding van de middelen als de opbrengsten achter liggen ten opzichte van de prognose.
In bijlage 1 is een overzicht gegeven van de uitgaven en inkomsten in de eerste helft van 2022. Hieruit blijkt dat van de geraamde kosten 21% is gerealiseerd, tegenover de realisatie van 19% van de geraamde opbrengsten.
Voor de projecten Kop van der Parklaan, Het WFC, SOMA en De Kazernes is dit jaar een afdracht begroot van € 10,6 miljoen aan de Spoorzone en de Parklaan. Deze afdracht wordt pas aan het einde van het jaar geboekt en zal naar verwachting € 8,5 miljoen bedragen omdat de besteding van de projecten iets achterblijft.  

Ontwikkeling boekwaarde
De boekwaarde van de actieve gemeentelijke projecten (woningbouw en bedrijfsterreinen) bedraagt per 1 januari van dit jaar € 77,4 miljoen. In het MPG 2022 is ervan uit gegaan dat de boekwaarde in 2022 met circa € 13,7 miljoen af zou nemen tot € 63,8 miljoen. De eerste helft van 2022 is de boekwaarde met € 3,4 miljoen gedaald tot € 74,1 miljoen. Op basis van de geactualiseerde prognose van de kosten en opbrengsten verwachten we dat de boekwaarde van de dan actieve grondexploitaties in 2022 met ca. € 10,7 miljoen gaat dalen naar € 66,8 miljoen.

Investeringscyclus
Het grondbedrijf bevindt zich nu in een fase waarbij de grote voorinvesteringen voor de lopende projecten reeds gedaan zijn en de opbrengsten gerealiseerd worden. Dit is de reden dat de boekwaarde terugloopt.

De keerzijde van het aflopen van de grote projecten is dat de grondproductie voor woningbouw en bedrijven over enkele jaren zal ophouden omdat de grond op is. Als de gemeente de actieve rol wilt behouden zal geïnvesteerd moeten worden in de aankoop van gronden voor de volgende projecten. Met het opstarten van de planvorming voor Kernhem Noord is weer een eerste stap richting grootschalige gebiedsontwikkeling gezet.

3. Financiële resultaten

3.1 Actualisatie 2022

Bouwgrond in exploitatie (BIE)

In het Meerjaren Perspectief Grondexploitaties 2022 (onderdeel jaarrekening 2021) zijn de verwachte planresultaten aangegeven van de lopende grondexploitaties. Daar waar de ontwikkelingen in de eerste helft van dit jaar daar aanleiding toe geeft vindt in dit MPG lite een bijstelling van de verwachte toekomstige resultaten plaats.

In het MPG 2022 was de resultaatverwachting van alle gemeentelijke grondexploitaties € 31,0 miljoen negatief deze blijft na het verwerken van de autonome ontwikkelingen nagenoeg gelijk op € 31,1 miljoen. Hierin is de € 1,3 miljoen nog niet verwerkt die met de voorjaarsbrief 2023-2026 is toegekend aan de actieve grondexploitaties. Dit bedrag is toegekend om de hogere kosten door de fors toegenomen inflatie op te vangen. Bij het MPG 2023 zal deze op projectniveau worden verwerkt.

Eind 2022 worden  alle kosten ramingen van de projecten bijgewerkt en verwerkt in de MPG 2023. Dan zal bezien moeten worden of de € 1,3 miljoen afdoende is om de verder stijgende kosten op te vangen.

Voorbereidingskredieten

In de aanloop naar nieuwe projecten worden voorbereidingskosten gemaakt. Vooruitlopend op het administratief openen van een grondexploitatie worden deze kosten gedekt door voorbereidingskredieten. De voorbereidingskredieten zullen bij het openen van de grondexploitatie ten laste van het project gebracht worden.  

Kernhem Noord
De planvorming is gestart om een nieuwe wijk te realiseren aan de noordzijde van Ede. Gestreefd wordt naar het openen van de grondexploitatie in 2023.

Noordplein
Op het Noordplein kan gebouwd worden als het station afgerond is. Planvorming is gestart.

3.2 Autonome ontwikkelingen

In onderstaande tabellen zijn de verschillen van de projectresultaten weergegeven voor werken, wonen en het WFC. De verschillen zijn beperkt. De meeste projecten lopen volgens begroting.  

Bedrijventerrein A-12
Op Schuttersvelden wordt de laatste kavel op nieuw in de verkoop gebracht. De verwachting is dat deze in 2023 verkocht zal worden.  Dit leidt tot vertragingskosten.  

Kraatsweg Ede: verslechtering resultaat € 6.000
De planvorming en contractering op de Kraatsweg is uitgelopen. Levering wordt voorzien in 2023 met als gevolg vertragingskosten.

Kazerneterreinen: verbetering resultaat € 4.000
Het saldo van de Kazerneterreinen blijft zo goed als gelijk. Wel wordt er verwacht dat de vrije kavels op de Simon Stevin pas in 2023 geleverd zullen worden.

World Food Center: verslechtering resultaat € 84.000
Het resultaat van de grondexploitatie WFC verslechtert met € 84.000 door een gewijzigde fasering van de grondopbrengsten als gevolg van vertraging. Concreet gaat het om de levering van de vleugels (en de grond) van de Mauritskazerne, de levering van het Ketelhuis en verminderde afzet van grond ten behoeve van commerciële ruimte in deelgebied C.

4. Risico's

De portefeuille bevindt zich in een onzekere omgeving. In de risicoberekeningen maken we, naast het inschatten van projectspecifieke factoren, ook doorrekeningen van bijvoorbeeld stikstof op de portefeuille.

Portefeuille: risico's € 19,9 miljoen en kansen € 7,9 miljoen
Binnen de plannen worden risicoanalyses opgesteld en afspraken gemaakt hoe op de risico’s wordt gestuurd. De in beeld zijnde risico’s worden vervolgens vertaald naar financiële gevolgen en kans van optreden. Deze gegevens worden in het risicoprogramma Naris gebruikt bij de bepaling van het benodigde weerstandsvermogen. In de programmabegroting wordt integraal over de gemeentelijke risico’s (waar grondexploitatierisico’s deel van uit maken) gerapporteerd in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing.

Het totaal van de risico’s (kans maal effect) in het MPG 2022 bedraagt € 12,6 miljoen. Dit betreft het saldo tussen de geïdentificeerde risico’s (€ 20 miljoen) en kansen (€ 7,4 miljoen). In bijlage 2 is een actualisatie gegeven van de risico's per 1 juli 2022. Daaruit blijkt dat de gewogen risico's afnemen met € 83.000 tot € 19,9 miljoen en de gewogen kansen stijgen met € 0,55 miljoen naar € 7,9 miljoen.

Daling projectgebonden risico’s € 0,7 miljoen
De daling van de projectgebonden risico's zijn voor een deel het gevolg van de voortgang in de projecten. Naarmate de projecten verder zijn uitgewerkt nemen de onzekerheden en risico's af. Verder is op de Kazerneterreinen de kans op het daadwerkelijk realiseren van de WBI (Woningbouw Impuls) subsidie verwerkt. Deze kans op deze bijdrage was met het MPG 2022 ten onrechte buiten beschouwing gelaten. Hierbij moet worden opgemerkt dat de subsidie reeds ontvangen is maar nog niet in de projecten is verwerkt. De regels rond de subsidie zijn dusdanig strikt dat voorzichtigheidshalve het ontvangen bedrag nog apart is gereserveerd en als kans in de projecten is opgenomen. Naarmate er zekerheid is over het voldoen aan de eisen van de subsidie zal het geld aan de projecten toevallen.  

Stijging conjuncturele risico’s € 60.000
De gestegen inflatie is een zeer aanzienlijk risico. Met de voorjaarsbrief is reeds € 1,3 vanuit de algemene middelen aan het grondbedrijf toegekend om de prijsstijgingen te kunnen opvangen.
Een specificatie van de risico’s is opgenomen in bijlage 2.

Dekkingsbehoefte risico's
Deze risico’s binnen het grondbedrijf zijn in de programmarekening vertaald naar een totaalbeeld van  gemeentelijke risico's. Dit totaalbeeld van de gemeente is in de programmarekening opgenomen in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing.
Voor de risico's van het Grondbedrijf is bij de jaarrekening 2021 een benodigde dekking berekend van€ 10,5 miljoen. Door de lichte afname van de risico’s in het eerste halfjaar van 2022 neemt de dekkingsbehoefte af tot € 10,2 miljoen.

Recente ontwikkelingen
Grondprijzen worden residueel berekend. Dat wil zeggen dat van de verkoopprijs van de woningen de stichtingskosten worden afgetrokken om de grondprijs te berekenen. Indien de woningprijzen niet meer stijgen en de bouwkosten nog wel de grondprijs daalt.

5. Voorziening en resultaat grondbedrijf

5.1 Voorziening Negatieve Plannen

De voorziening negatieve plannen dient ter dekking van nadelige exploitatieresultaten. Deze voorziening is rentedragend. Dat betekent dat alle nadelige exploitatieresultaten van projecten in de plan- en realisatiefase hun volledige dekking in deze voorziening moeten vinden.

Een gedetailleerd overzicht van de berekening van de benodigde hoogte van de Voorziening Negatieve Plannen is opgenomen in bijlage 3.

Per 1 januari 2022 bedraagt op basis van de MPG 2022 de hoogte van de Voorziening Negatieve Plannen € 40,1 miljoen. Met de Voorjaarsbrief 2023-2026 is de winstwaarschuwing vanuit het grondbedrijf dat de prijsstijgingen een substantieel effect gaan hebben op de lopende grondexploitatie financieel meegenomen. Omdat die hogere lasten zich ook voordoen in grondexploitaties met een negatief resultaat is een aanvullende dotatie aan de voorziening negatieve plannen van € 1,1 miljoen noodzakelijk.

Op basis van de actualisatie van de planresultaten stijgt de behoefte aan de Voorziening Negatieve Plannen licht met € 134.300  naar € 41,3 miljoen.  Dit wordt veroorzaakt door de grondexploitaties BTA-12 en WFC . Zie hiervoor hoofdstuk 3.2 Autonome ontwikkelingen.

De actualisatie van de Voorziening Negatieve Plannen vindt plaats bij de Programmarekening 2022 als onderdeel van het resultaat grondbedrijf.

5.2 Resultaat 2022

Resultaatsverwachting 2022
Onderstaande tabel toont het verwacht resultaat.

In het MPG 2022 was voor 2022 uitgegaan van een positief resultaat van € 0,85 mln.. Actueel wordt verwacht dat op basis van de ontwikkelingen in de eerste helft van het jaar, het jaar met een positief resultaat van € 2,8 mln. af te kunnen sluiten.

Het verwachte hogere resultaat wordt veroorzaakt doordat de grondexploitatie Kernhem vlek B Oost aan het einde van het jaar wordt afgesloten. Kernhem B Oost en West werden afgelopen jaren als één plan in het MPG opgenomen. Door het afsluiten van het Oostelijk deel moet de resterende winst uit het plan in het resultaat worden opgenomen. Dat wil zeggen dat een winst van € 1,6 mln. genomen moet worden. Daarnaast is de verwachting dat voor de plannen Kernhem B-West en Harskamp-Smachtenburg vervroegde winst genomen moet worden in 2022.

Het resultaat van het grondbedrijf valt hiermee hoger uit dan begroot. Hierbij moeten drie opmerkingen gemaakt worden. De eerste is dat het berekenen van het moment van de winstneming een resultante is van de voorgang van de kosten en opbrengsten in een project gecorrigeerd met de resterende risico's. Deze drie variabelen maken het lastig om het exacte moment van winstneming te begroten.
De tweede opmerking is dat het gaat om een eerdere winstneming dan begroot en niet om extra resultaat. En ten slotte de opmerking dat de oplopende inflatie en de effecten daarvan ook nog invloed kunnen hebben op het resultaat.

6. Bijlagen

Bijlage 1 - Realisatie kosten en opbrengsten eerste helft 2022

Bijlage 2 - Actualisatie risico's

Bijlage 3 - Voorziening Negatieve Plannen